Tunda Talatah

Salasahiji jalan pikeun komunikasi antara hiji jalma reujeung jalma séjén téh ku ngagunakeun talatah. Lamun boga perelu, terus henteu bisa ngomong langsung ka jalmana atawa henteu bisa patepung langsung, bisa ngaliwatan talatah. Talatah minangka wawakil tina omongan hiji jalma ka jalma séjén. Arék naon waé eusi omonganana, bisa ngaliwatan talatah.

Talatah jaman mangkukna kacida pisan bédana reujeung talatah jaman kiwari. Jaman mangkukna mah tacan aya média anu ahéng anu bisa dipaké pikeun nepikeun talatah saperti telepon. Anu pangmodérna paling ogé ngagunakeun surat. Kalolobaanana mah talatah téh osok ditepikeun ngaliwatan jalma séjén ku jalan nunda talatah atawa neundeun talatah.

Lamun aya perelu ka jalma séjén anu béda tempat atawa béda lembur, terus kabeneran aya jalma séjén anu arék nganjang ka éta lembur, osok diteundeunan talatah. Ngénta tulung pikeun pangnepikeun talatah ka jalma anu dipimaksud. Pereluna naha kusabab arék aya hajat, aya kapapaténan, atawa perlu dilongok jeung pangabutuh séjénna.

Talatah

Dina nalika arék nyanyabaan, naha nyaba jauh atawa nyaba deukeut ogé osok nunda talatah ka tatangga anu kabeneran moal liliaran. Sakirana lamun bakal aya sémah anu datang, terus kabeneran arék liar heula, osok ngawawadian ka tatangga pikeun nungguan heula di imah kusabab nyaba heula. Lamun arék ka kebon, nunda heula talatah anu mertélakeun yén inyana ka kebon heula.

Kitu deui jeung kaperluan séjénna, osok ménta jalma séjén atawa tatangga pikeun pangnepikeun talatah. Teu kudu mayar atawa dibeungbeuratan kumaha mulangtarimana. Reujeung tatangga mah geus biasa pikeun silih bantuan kaasup ku nepikeun talatah. Jadi kacida penting pisan hirup sauyunan reujeung tatangga téh. Hirup anu bisa silih bantuan, silih tulungan.

Ayeuna mah nalika jaman beuki modérn, talatah téh teu kudu ditunda atawa diteundeun deui. Talatah bisa ditepikeun langsung ngagunakeun média saperti telepon. Talatah bisa dikirim ngaliwatan talatah dina telepon atawa hénpon.

Élmu Ngaragap Diri Sorangan

Nu matak teu ngeunah ka sorangan, matak teu ngeunah ogé ka batur

Dina hirup kumbur reureujeung reujeung batur atawa tatangga, kudu bisa ngaragap diri sorangan. Élmu ngaragap diri sorangan kacida pentingna dina ngajaga sikep reujeung kabiasaan dina kahirupan, utamana sikep ka diri batur. Sikep anu dipibanda ku unggal jalma, anu aya pakaitna reujeung batur bakal diwawatesan ku élmu ngaragap diri sorangan.

Anu kumaha atuh anu disebut ngaragap diri sorangan téh?

Hirup reureujeungan reujeung batur

Ngaragap diri sorangan téh bisa disebutkeun ngarasakeun heula ku diri sorangan. Sagala hal utamana ngeunaan sikep, dirarasakeun heula ku diri sorangan. Sagala sikep atawa pagawéan anu bakal diterapkeun ka batur, dirarasakeun heula ku diri sorangan. Sikep anu kitu téh kumaha karasana ku diri sorangan. Lamun sikep anu bakal ditibankeun ka batur téh karasana ngeunah dina waktu ditibankeun ka diri sorangan, ku batur ogé bakal karasa ngeunah. Sabalikna lamun éta pagawéan atawa sikep téh matak teu ngeunah kana diri, ku batur ogé sarua waé bakal karasa teu ngeunahna.

Kusabab kitu, dina ngalakukeun pagawéan dina kahirupan di masarakat, moal leupas tina sikep ngaragap diri sorangan. Da salaku papada jalma mah, miboga rarasaan anu ampir sarua. Anu teu ngeunah pikeun hiji jalma, umumna kitu ogé pikeun jalma séjén.

Lamun Papanggih di Pasampangan, Biasa Nanya

Dina papanggihna di jalan atawa pasampangan, geus jadi kabiasaan lamun kudu patanya téh. Nya sahanteuna nanya arék ka mana atawa langsung nebak badé ka dayeuh, atawa pananya séjénna misalna keu naon. Pananya anu kadang ngan ukur tamba euweuh tanyaeun. Dina ieu hal, anu jadi cekelan mah nyaéta béréhanana ka batur utamana tatangga salembur atawa tatangga lembur. Tatangga di lembur atawa tatangga lembur, anu geus apal atawa wawuh mah geus jadi kabiasaan lamun kudu patanya téh. Lamun papanggih reujeung anu wawuh bari teu patanya teh asa kumaha…, jeung asa ku anéh. Siga jeung musuh atawa teu wawuh waé.

Dalah reujeung jalma anu teu wawuh ogé biasana mah, najan henteu patanya ogé nya sahanteuna méré imut mah geus jadi tanda ngahargaan. Komo deui lamun bisa nanya mah, apanan bisa leuwih raket deui. Lamun dina hiji waktu papanggih deui téh apanan moal kararagok deui da geus kungsi nanya. Nanya ieu, jadi tanda ngahargaanana hiji jalma ka jalma anu ditanyana. Leuwih jauhna nya bisa jadi kawawuhan anyar, anu tadina teu wawuh bisa jadi wawuh. Bisa ngalobaan sobat atawa kawawuhan.

Gambaran jalma keur papanggih di pasampangan

Ku pentingna patanya lamun papanggih, kadang anu geus jelas katempo ogé osok ditanyakeun. Teuing bakating ku euweuh deui hal anu kudu ditanyakeun atawa ngan ukur heureuy. Lamun panggih reujeung jalma séjén anu keur migawé hiji hal, biasan mah osok ditanyakeun deui keur naon atawa dicelok keur migawé naon. Nya anu ditanya ogé ngarti, ngajawab waé sajalantrahna, henteu nepikeun ka neuteuli geus jelas kitu bet ditanyakeun.

(Gambar meunang nginjeum ti http://belingkaca.files.wordpress.com/2011/04/doa-bertemu-sesama-muslim4.jpg)

Silih Ragangan jeung Silih Hargaan

Dina hirup kumbuh reujeung batur atawa tatangga dina kahirupan masarakat, teu bisa leupas tina kahayang jeung pasipatan anu sipatna sorangan-sorangan. Unggal jalma miboga kahayang jeung pasipatan séwang-séwangan. Anu tangtuna ogé tacan tangtu antara hiji jalma reujeung jalma séjén téh sarua. Tacan tangtu naon anu dipikaresep ku hiji jalma, dipikaresep ogé ku jalma séjén. Tacan tangtu naon anu dipikaceuceub ku hiji jalma, sarua dipikaceuceub ku jalma séjén.

Kusabab kitu, hiji jalma henteu bisa maksa jalma séjén pikeun miboga kahayang jeung pasipatan anu sarua reujeung manéhna. Dina kahirupanana kudu miboga sipat silih ragangan jeung silih hargaan. Ngaragangan jalma séjén, ngahargaan nu lian. Lamun papada jalma geus miboga pasipatan silih ragangan jeung silih hargaan, kahirupan papada jalma bakal tengtrem, jauh tina pacogrégan.

Silih ragangan diantara papada jalma

Dina ngaragangan jalma séjén sabenerna mah sarua reujeung ngaragangan atawa ngahargaan diri sorangan. Hiji jalma bakal ngaragangan lamun manéhna diragangan. Hiji jalma bakal ngahargaan ka jalma anu ngahargaan. Jadi aya kakait anu bulak-balik. Jalma anu ngaragangan atawa ngahargaan, bakal diragangan atawa dihargaan ku jalma séjén. Jadi sabenerna mah, balik deui ka jalma-jalmana. Lamun hayang diragangan atawa dihargaan ku jalma séjén, taya deui cara anu alus tibatan kudu ngaragangan jeung ngahargaan jalma séjénna.

(Gambar meunang nginjeum ti http://betigaklaten.files.wordpress.com/2007/09/kids21.gif)

Silih Hampura Ngaliwatan Patarémana Dampal Leungeun

Lebaran atawa boboran bisa disebut poéan dilubarkeunana atawa boboranana sagala dosa. Sakumaha jangji Alloh jeung Rosulna, pikeun jalma anu ngalakonan ibadah puasa sabulan campleng lilana kalawan didadasaran ku ihlas jeung ngan ukur miharep rido Gusti Alloh wungkul, bakal meunang panghampura ti Gusti Alloh tina sagala dosa anu geus kaliwat. Ieu mangrupakeun jangji Gusti Alloh ngaliwatan Rosul Muhammad saw. Jadi sakabéh jalma anu ngalakonan puasa anu purna sarat jeung rukunna, bakal meunang panghampura ti Gusti Alloh. Ngan anu kudu jadi catetan, panghampura anu dijangjikeun ieu téh mangrupakeun panghampura tina sagala dosa ti Gusti Alloh, anu tangtuna ogé panghampura dosa anu dipilampah langsung ka Gusti Alloh.

Sedengkeun, anu ngaranna dosa jalma mah lain ngan ukur dosa ka Gusti Alloh wungkul. Dosa jalma téh ogé kaasup dosa anu kajadian diantara papada jalma. Dosa anu diakibatkeun ku campur gaulna di masarakat antara hiji jalma reujeung jalma séjén. Dosa ka papada jalma moal bisa langsung dihampura atawa dilubarkeun ku Gusti Alloh lamun tacan sililubarkeun antara papada jalma. Jadi dosa papada jalma mah moal langsung dihampura atawa dilubarkeun ku jalan ngalakonan puasa sabulan campleng, lamun henteu silihampura antara jalma reujeung jalma.

Sasalam beres solat 'Id

Kusabab kitu, dina poéan lebaran osok diayakeun sasalaman. Satutasna ngalakonan ibadah solat ‘Id, osok diteruskeun kana sasalaman diantara anu hadir ka lapang atawa masigit. Ku jalan sasalaman ieu, mudah-mudahan jadi cukang lantaran pikeun sililubarkeun sagala dosa diantara anu sasalamanana. Ku patarémana dampal leungeun, sing jadi jalan lubarna sagala dosa papada jalma. Anu nyampurnakeun dihampurana dosa ti Gusti Alloh ogé ti papada jalma.

Lebaran jeung Silaturahmi

Silaturahmi geus teu bireuk deui pikeun urang Islam mah. Komo deui lamun aya pakaitna jeung lebaran mah, kacida raket pisan pakaitna. Da lebaran téh teu bisa dileupaskeun tina silaturahmi. Utamana reujeung dulur katut kolot anu pajauh lemburna, anu dina poéan biasa mah rada hésé papanggih katut nganjangna. Nya dina waktu lebaran mah osok aya kasempetan pikeun silaturahmi atawa nganjang ka kolot jeung dulur, sanajan pajauh ogé.

Komo ditambah deui ku istilah silih kiriman atawa mawakeun. Beuki aya cukang komo meuntas pikeun nganjang jeung ngaraketkeun tali duduluran jeung kukulawargaan. Najan jauh pasti dijugjug, najan anggang mangka bakal disorang. Duduluran jeung kukulawargaan teu bisa deui kahalangan ku wawates anggang.

Sasalaman jeung tatangga

Éta reujeung dulur jeung kolot anu jauh. Komo silaturahmi reujeung tatangga mah, éta ogé utama jeung diheulakeun. Saacanna silaturahmi ka kolot jeung dulur anu jauh tempatna, reujeung tatangga mah apanan bisa langsung harita da deukeut téa imahna. Atuh leuwih sampurna deui silaturahmi téh, silaturahmi reujeung tatangga, silaturahmi ka dulur jeung kolot. Ku jalan lebaran, bisa leuwih ngaraketkeun deui tali duduluran jeung kukulawargaan….

Paculna Henteu Ngalagu

“Wah atuh isukan moal bisa. Soalna paculna henteu ngalagu.”

Mun ras inget ka pun aki, salasahiji anu dipikainget téh nyaéta kekecapan anu di luhur éta. Mangsa wanci ninggang peuting, aya tatangga datang ka imahna pun aki. Eta tatangga téh ménta pun aki pikeun mantuan macul di sawahna. Nya témbal pun aki téh kitu, cenah mah moal bisa lamun isukan mah da paculna henteu ngalagu.

Pacul keur dipake macul di kebon

Harita mah hayang seuri téh. Hayang seurina, nya da henteu hayang seuri kumaha. Piraku aya pacul bisa ngalagu? Apanan ngalagu mah sarua reujeung nyanyi lain? Atawa kecap sasaruan séjénna mah aya nembang jeung ngawih. Kitu lain?

Ngan ku pun aki mah kecap ngalagu téh bet disurupkeun reujeung pacul sagala. Lamun aya pacul henteu ngalagu, hartina aya ogé pacul anu ngalagu. Harita kebeneran waé pacul pun aki téh henteu ngalagu. Da lamun bisa ngalagu mah jigana moal nolak pangajak tatangga téa pikeun mantuan magawé di sawah. Da geus jadi pagawéan di lembur mah lamun kana macul téh. Komo deui lamun mantuan batur mah, lamun henteu dibayar ku duit téh bisa ogé éta tatangga téh malik mantuan macul deui.

Balik deui kana kecap ngalagu. Lamun diterapkeun kana pacul mah ngalagu téh sapertina lain miboga harti nyanyi atawa nembang. Naon atuh?

Nilik kana kaayaanana, pacul téh ngabogaan mangpaat pikeun macul. Pacul pikeun macul naha arék di kebon atawa sawah. Jadi kailaharanana pacul téh nyaéta pikeun macul. Lamun henteu ilahar atawa eukeur aya masalah atawa eukeur gangguan, éta pacul téh henteu bisa dipaké macul, naha kusabab rompang seuseukeutna atawa potong leungeun paculna. Lamun aya masalah eta mah, pacul teh teu bisa dipake macul.

Dina kajadian ieu, pacul henteu ngalagu téh hartina mah, sigana, paculna henteu bisa dipaké macul. Kusabab éta, pun aki nolak pangajak tatangga téa pikeun mantuan macul.

Lamun kitu mah, ngalagu téh bisa dipaké sakumaha hancenganana. Lamun paculna ngalagu, hartina pacul téh bisa dipaké macul.